จัดทัพนักดูแลสุขภาวะทางเพศให้มีประสิทธิ์ภาพกลยุทธ์การเคลื่อนงานจากเมืองแก่นนคร

         ..คนเหล่านี้มีความคุ้นเคยกับงานอยู่แล้ว เมื่อประสานเข้าไป จึงได้รับความร่วมมือเป็นอย่างดี มีทั้งเครือข่ายผู้แทนขององค์การบริหารส่วนจังหวัด ผู้แทนของเทศบาลนคร ซึ่งดูแลพื้นที่ขนาดใหญ่ ที่คอยแนะนำช่องทางด้านงบประมาณสนับสนุน..

         ด้วยคลุกคลีกับงานด้านเอดส์มาอย่างต่อเนื่องกว่า ๒๐ ปีมานะ ลอศิริกุล นักวิชาการสาธารณสุขชำนาญการสำนักงานสาธารณสุขจังหวัดขอนแก่น แกนนำคณะทำงานเพศศึกษาจังหวัดขอนแก่น ท้าวความถึงข้อจำกัดในการสนับสนุนงานเพศวิถีศึกษารอบด้านเมื่อ ๒-๓ ปีก่อนว่าขับเคลื่อนไปได้ช้าเนื่องจากยังทำงานแบบต่างคนต่างทำและการเผยแพร่ความรู้เรื่องเพศศึกษาให้กับเยาวชนในสถานศึกษายังขาดกลไกเชื่อมต่อ แม้มีหน่วยงานระดับภาค หรือที่เรียกว่า “โหนด” มาช่วยประสานงาน แต่ทำได้ไม่สะดวกนัก เพราะเหตุที่แต่ละจังหวัดอยู่ไกลกันจึงติดตามได้ไม่ทั่วถึง

         จนมาปี ๒๕๕๕ ได้มีการปรับโครงสร้างให้มีคณะทำงานเพศศึกษาระดับจังหวัดขึ้น ซึ่งเป็นการดึงคนทำงานจากหลายส่วนมาดูแลเรื่องนี้โดยตรง ในช่วงนี้เองที่งานก้าวหน้าไปมาก เพราะสามารถชักจูงให้ทุกฝ่ายเห็นเป้าหมายหมายเดียวกันในเรื่องการดูแลสวัสดิภาพเยาวชนในเชิงป้องกันและพัฒนาได้ง่ายกว่า ประกอบกับเครือข่ายที่มาร่วมทีมสามารถดึงกลไกเสริมคือหน่วยงานที่ตนสังกัดเข้ามาสนับสนุน ตัวอย่างเช่น การจัดอบรมครูเพศวิถีศึกษารอบด้านในสถานศึกษาที่ตั้งต้นจาก ๔๕ แห่ง ขยายผลเป็น ๗๐แห่งด้วยระยะเวลาไม่ถึง ๖ เดือนด้วยงบประมาณของพื้นที่เองทั้งหมด หรือการเป็นเจ้าภาพจัดอบรมครูด้านเพศศึกษารอบด้านขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นในหลายๆ ครั้ง เทศบาลนครเมืองลุกขึ้นมาขยายผลอบรมครูของโรงเรียนในสังกัดจนครบพื้นที่รับผิดชอบ เป็นต้น

         “ตัวผมเองเคยทำงานในศูนย์ช่วยเหลือผู้ป่วยเอดส์ ผู้ติดเชื้อ มีผู้เกี่ยวข้องหลายระดับ ทั้งอบต. เทศบาล อำเภอไปจนถึงจังหวัดซึ่งทำงานด้วยกันมาไม่ต่ำกว่า ๑๐ ปี คนเหล่านี้มีความคุ้นเคยกับงานอยู่แล้ว เมื่อประสานเข้าไป จึงได้รับความร่วมมือเป็นอย่างดี มีทั้งเครือข่ายผู้แทนขององค์การบริหารส่วนจังหวัด ผู้แทนของเทศบาลนคร ซึ่งดูแลพื้นที่ขนาดใหญ่ ที่คอยแนะนำช่องทางด้านงบประมาณสนับสนุน แม้แต่โรงเรียนที่เลือกครูเข้าอบรมเพศศึกษาฯ ยังเลือกจากโรงเรียนที่เคยเชื่อมงานกันมาก่อนหน้านี้”

         ต้นทุน “คน” เป็นสิ่งที่มานะย้ำเสมอ ยิ่งสะสมคนมี“ใจ” และมีพื้นความรู้เรื่องเพศและเอดส์ให้มาร่วมงานกัน พ่วงไปกับคนในทีมที่มาจากภาคนโยบายในจังหวะที่ไม่ยังมีใครโยกย้ายเปลี่ยนแปลง งานจึงสำเร็จได้โดยไม่ต้องนับหนึ่ง

         “เพราะได้รับการสนับสนุนมาค่อนข้างดีจากหลายฝ่ายโดยเฉพาะองค์กรอิสระและกองทุนต่างๆ ทำให้มีผลงานปรากฏชัดเจน ใน ๑-๒ ปีที่ผ่านมา อบจ.ไม่เพียงเข้ามาสนับสนุนงบประมาณ แต่ยังลุกขึ้นมาจัดการอบรมให้ความรู้เรื่องเพศศึกษารอบด้านกับโรงเรียนในสังกัดเทศบาลทั้ง ๑๘ แห่ง โดยนำเนื้อหาที่ MT(Master Trainer)ระดับจังหวัดจัดกระบวนการให้มาใช้ จุดนี้วิเคราะห์ได้ว่าอบจ.ได้ตระหนักถึงความสำคัญของเนื้องานแล้ว แผนต่อไปคณะทำงานฯ จะเชื่อมต่อไปยังโรงเรียนเหล่านี้เพื่อรวมเป็นเนื้องานเดียวกันทั้งจังหวัด” 

         การเดินหน้าของคณะทำงานชุดนี้ กำลังรุกคืบไปยังสาธารณสุขอำเภอ ด้วยขอนแก่นมีถึง ๒๖  อำเภอ เป็นจังหวัดที่มีขนาดใหญ่ทำให้การอบรมครูเพศศึกษารอบด้านในภาพรวมขณะนี้ทำได้เพียงร้อยละ ๕๐  ของอำเภอทั้งหมดเท่านั้น ซึ่งแผนระยะใกล้ที่คณะทำงานฯ วางไว้คือจะเชื่อมงานกับบุคลากรสาธารณสุขในอำเภอที่ยังเข้าไม่ถึง ควบคู่ไปกับการผลักดันกิจกรรมตั้งรับและเชิงรุก เช่น งานด้านคลินิกวัยรุ่น การให้บริการที่เป็นมิตรในเชิงรุกในประเด็นท้องไม่พร้อมของเยาวชน ฯลฯ ส่วนงบประมาณอาจใช้เงินกองทุนสุขภาพตำบล หรือแหล่งอื่นๆ เข้ามาเสริม โดยจะส่งเจ้าหน้าที่ไปสานต่องานเพื่อให้เกิดกระบวนการทำงานแบบเป็นทอดๆ ต่อไป